Πενήντα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η Κύπρος αντιμετωπίζει μια νέα μορφή πολιορκίας: οικονομική. Χιλιάδες πολίτες βιώνουν ξανά τον φόβο της απώλειας, αλλά αυτή τη φορά οι απειλές δεν έρχονται από τανκς, αλλά από εκποιήσεις, χρέος και ένα σύστημα που αφήνει τους πολίτες απροστάτευτους.

Το 1974, περίπου 200.000 Ελληνοκύπριοι εκτοπίστηκαν λόγω της τουρκικής εισβολής. Αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους και να ξεκινήσουν από το μηδέν στις ελεύθερες περιοχές. Σήμερα, πενήντα χρόνια αργότερα, ένας νέος ξεριζωμός λαμβάνει χώρα, αυτή τη φορά από τις τράπεζες. Από το 2013 και μετά, χιλιάδες πολίτες έχουν χάσει τα σπίτια τους λόγω εκποιήσεων, συνέπεια της οικονομικής κρίσης και της κατάρρευσης των τραπεζών.

Παρά την απουσία ακριβών στοιχείων, οι μαζικές εκποιήσεις αποτελούν καθημερινό φαινόμενο, με πολλές οικογένειες να βρίσκονται αντιμέτωπες με τον εφιάλτη της έξωσης. Οικογένειες που είχαν ανακάμψει μετά το 1974 βλέπουν ξανά την περιουσία τους να χάνεται.

Η φτώχεια επιστρέφει δυναμικά

Σύμφωνα με την Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών 2024, με έτος αναφοράς το 2023, το 17,1% του πληθυσμού της Κύπρου, δηλαδή περίπου 164.000 άτομα, βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Το ποσοστό αυτό είναι ενδεικτικό της ανησυχητικής τάσης που επικρατεί, καθώς οι πολίτες της Κύπρου δοκιμάζονται από την οικονομική αβεβαιότητα.

Το ποσοστό των νοικοκυριών με διαθέσιμο εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας το 2024 ήταν 14,6%, με μικρή μείωση σε σύγκριση με το 14,9% του 2023. Το χρηματικό όριο κινδύνου φτώχειας ορίζεται στα €12.400 για νοικοκυριά ενός ατόμου και €26.039 για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο παιδιά κάτω των 14 ετών.

Το διάμεσο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα ανά άτομο το 2024 ήταν €20.667, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με το €19.247 του 2023. Παρά τις θετικές αυξήσεις, όμως, η φτώχεια εξακολουθεί να πλήττει σημαντικά τμήματα του πληθυσμού λόγω των οικονομικών ανισοτήτων και της κρίσης.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι κοινωνικές μεταβιβάσεις, όπως οι συντάξεις και τα κοινωνικά επιδόματα, συνέβαλαν στη μείωση του κινδύνου φτώχειας, μειώνοντας συνολικά τον δείκτη κατά 19,6 ποσοστιαίες μονάδες. Οι συντάξεις μείωσαν τον δείκτη κατά 13,2 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ τα κοινωνικά επιδόματα κατά 6,4 ποσοστιαίες μονάδες.

Τα νούμερα της φτώχειας

✅ 17,1% του πληθυσμού (περίπου 164.000 άτομα) κινδυνεύουν με φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό.
✅ 14,6% των νοικοκυριών ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας (μικρή μείωση από το 14,9% το 2023).
✅ Χρηματικό όριο φτώχειας:

• €12.400/έτος για μονογενειακά νοικοκυριά.
• €26.039/έτος για οικογένεια με 2 ενήλικες και 2 παιδιά.

Παράδοξο: Παρά την αύξηση του μέσου εισοδήματος (€20.667 το 2024 vs €19.247 το 2023), οι ανισότητες μεγαλώνουν.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται;

Η Κύπρος φαίνεται να ζει ξανά έναν «πόλεμο», αυτή τη φορά οικονομικό. Οι πολίτες αντιμετωπίζουν καταστάσεις που θυμίζουν τις τραγικές συνέπειες του 1974: απώλεια κατοικίας, οικονομική δυσχέρεια και αβεβαιότητα για το μέλλον. Η χώρα χρειάζεται άμεσα στρατηγικές και πολιτικές για να αποτρέψει μια νέα γενιά «εκτοπισμένων», αυτή τη φορά από το ίδιο της το σύστημα.

Η Κύπρος μπορεί να μην αντιμετωπίζει πλέον εχθρικά τανκς, αλλά η οικονομική καταπίεση φαίνεται να αφήνει πίσω της εξίσου βαθιά τραύματα. Θα μπορέσει η χώρα να σταματήσει αυτή τη νέα ‘εισβολή’ πριν είναι πολύ αργά;

Κύπρος 1974