Βουβή η 19η του Μάη, μα αντηχεί δυνατότερα κι από φωνές. Είναι η μέρα που ο Πόντος δεν θρηνεί απλά· στέκεται όρθιος, με τα μάτια στραμμένα στα βουνά που άφησε πίσω του, και την καρδιά σφιγμένη σαν τύμπανο στον μαύρο χορό της μνήμης.
Δεν είναι αριθμοί, δεν είναι ιστορικές παραπομπές. Είναι η γιαγιά που δεν ξέχασε ποτέ τη μυρωδιά του φούρνου της μάνας της στη Σάντα. Είναι ο παππούς που έσφιγγε το στόμα του κάθε φορά που κάποιος τον ρωτούσε «από πού είσαι;» γιατί ήξερε ότι δεν υπήρχε πια εκείνο το «από πού». Είναι ο πόντος που δεν χωράει ούτε σε χάρτες ούτε σε λέξεις μόνο σε μνήμες.
«Την πατρίδα μ’ έχασα…»
Μα δεν έχασα την ψυχή μου. Δεν έχασα τη μιλιά μου. Δεν έχασα το τραγούδι μου.
Γιατί εκείνη η πατρίδα ζει στα χείλη μας όταν ψιθυρίζουμε τα ποντιακά. Στους ήχους της λύρας που δεν παίζει για να διασκεδάσει, αλλά για να θυμίσει. Στους χορούς που σηκώνουν το χώμα. Στα μάτια των παιδιών που μεγαλώνουν μαθαίνοντας πως Πόντος σημαίνει καρτερία, θύμηση, δύναμη.
Η 19η Μαΐου είναι φλόγα που δεν καίει, φωτίζει.
Σαν σήμερα, το 1919, ο Κεμάλ αποβιβαζόταν στη Σαμψούντα. Μα δεν ήρθε μόνος του. Έφερε μαζί του φωτιά, ξεριζωμό, αίμα. Και ο Πόντος, η ευλογημένη γη με τα μοναστήρια, τα τραγούδια και τα περήφανα χωριά, βυθίστηκε στη σιωπή.
Περισσότεροι από 300.000 Έλληνες του Πόντου εξοντώθηκαν συστηματικά. Όχι γιατί πολέμησαν. Αλλά γιατί υπήρχαν. Γιατί ήταν Πόντιοι. Γιατί μιλούσαν ελληνικά, χόρευαν σέρρα, τιμούσαν τους προγόνους τους και κρατούσαν τα σύμβολα του Ελληνισμού όρθια στα βουνά και στις ακτές του Εύξεινου Πόντου.
Η γενοκτονία των Ποντίων δεν είναι παρελθόν. Είναι παρόν. Ζει στα βλέμματα των απογόνων, στα τραγούδια τους, στη λύρα που δε λέει να σωπάσει, στην πορεία της σέρρας που δεν είναι χορός – είναι υπόσχεση.
«Την πατρίδα μ’ έχασα, έκλαψα και πόνεσα…»
Έκλαψε η γιαγιά στις αυλές του Καρς. Πόνεσε ο παππούς στους δρόμους της εξορίας. Μα η φλόγα μέσα τους δεν έσβησε. Την έφεραν μαζί τους στην Ελλάδα, τη φύτεψαν στην καρδιά της νέας πατρίδας, και ρίζωσε. Ο Πόντος είναι εδώ. Στις κουβέντες των γερόντων, στα φεστιβάλ, στις σημαίες, στην πίστη, στην υπερηφάνεια.
Η 19η Μαΐου δεν ζητά εκδίκηση. Ζητά δικαίωση. Ζητά αναγνώριση. Ζητά σεβασμό.
Γιατί μόνο όταν θυμόμαστε, μπορούμε να πούμε πως τιμάμε.
Και όταν τιμάμε, τότε ο Πόντος δεν είναι χαμένος.
Είναι ζωντανός. Σαν τραγούδι. Σαν προσευχή. Σαν φλόγα.
0 Comments